“maar ik heb er toch geen last van?”

Ik weet nog dat ik een oefening deed bij de psycholoog. Ik stond aan de ene kant van de kamer en de psycholoog kwam naar me toe lopen. Mijn opdracht? ‘Stop’ zeggen als ik het niet fijn meer vond. Uiteindelijk stonden we praktisch neus aan neus en zei ze: “Nou, Lenn, ik schrik hier eigenlijk wel een beetje van.” Ik was me van geen kwaad bewust en vroeg me af wat er mis was. Had ik iets verkeerd gedaan? Het was toch juist heel ‘aardig’ dat ik haar zo dichtbij liet komen? Toen snapte ik het niet. Nu, een paar jaar later, is het iets geworden waar ik nog regelmatig op terugval om te weten dat ik óók ‘nee’ of ‘stop’ mag zeggen als ik er geen last van heb.

In mijn hoofd gaf je pas een grens aan als je ergens écht last van hebt. En met ‘écht last’ ergens van hebben, bedoelde ik serieuze last. Er moest dus heel wat gebeuren voordat ik er iets van zei of aangaf dat ik me er niet prettig bij voelde. Dan had ik nog twee opties: het heel voorzichtig en zacht brengen, want stel je voor dat ik iemand per ongeluk beledig of dat zij of hij me niet meer aardig vindt. Of ontploffen, omdat ik het al zo lang opkropte. Beide mogelijkheden vond ik niet top, maar ja, ik wist niet beter.

“Je moet je grenzen leren voelen”

Die oefening? Die deden we opnieuw. Ik gaf aan dat ik er geen last van had als ze dichterbij kwam — dus wat maakte het dan uit? “Maar vind je het fíjn? Voel je je er prettig bij?” Nee, dat niet. Poging twee en ik zei op ongeveer een meter afstand ‘stop’. Er ging een wereld voor me open. Ik had er gewoon nooit bij stilgestaan dat je óók mag zeggen dat je je ergens niet fijn bij voelt als je er niet daadwerkelijk last van hebt.

Ik moest op zoek naar mijn grenzen. Niet door me ineens in allerlei lastige of spannende situaties te storten, maar door me telkens heel bewust te zijn van wat ik ergens van vond. Doodvermoeiend, kan ik je vertellen, maar zo waardevol. Ik ben naar mijn lichaam gaan luisteren en kwam er ook achter dat ik zo hooggevoelig ben als maar kan. Na best lang oefenen voel ik nu mijn grenzen, maar ik ga soms nog steeds die lijn over zonder dat ik het door heb. Geeft niets, dan weet je dat maar weer mooi voor een volgende keer.

Leestip: over hooggevoelig zijn en waarom dat vaak fantastisch is

Grenzen voelen en aangeven is best moeilijk, maar het mág

We willen allemaal graag aardig gevonden worden. Je wil een ander het liefst blij zien, dus als jij daaraan kan bijdragen, doe je dat graag. Maar ja, je kan niet iedereen én jezelf tevreden houden — da’s gewoon niet te doen. Dus moet je aan zelfzorg gaan doen, wat niet altijd betekent dat je met een bak chocoladevla in een bad gaat liggen bubbelen. Soms houdt het in dat je ‘nee’ moet zeggen.

Een grens is voor mij niet per se dat een ander moet veranderen. Ik kan bijvoorbeeld besluiten een bepaald onderwerp met iemand niet meer te bespreken, omdat ik de reacties telkens niet leuk vind. Of omdat ik iemand al een paar keer huilend van een parkeerplaats heb getrokken, maar ze wel door blijft gaan met degene die haar telkens aan het huilen maakt en mijn limiet is bereikt.

Het is niet jouw verantwoordelijkheid om een ander gelukkig te maken. Natuurlijk doe je heus weleens iets voor een ander — ook als je eigenlijk écht Heel Erg geen zin hebt. Of zeg je ‘ja’ tegen een afspraak, omdat er niks in je agenda staat, terwijl je eigenlijk had bedacht dat het jouw rustdag was. Ook dan mag je gewoon ‘nee’ zeggen om de hele dag naar je navel te kunnen staren. (Als dit een valkuil voor je is, dan helpt het misschien om die dag of die uren in je agenda te ‘blokken’ als rustdag of ‘afspraak met mezelf’.)

Weet ook dat je grenzen niet altijd hetzelfde moeten zijn. Misschien kan je de ene keer wat minder hebben, omdat je bijna omvalt van de honger. Of ben je vandaag in zo’n tophumeur met zo’n berg energie, dat je wél zin hebt in een feestje, terwijl je daar normaal nooit heen gaat. Of misschien doe je al jaren iets samen met een vriend(in) en kom je er ineens achter dat het het niet meer bij je past. Het kan en het mag allemaal.

Ik ben blij dat ik naar mijn lichaam ben gaan luisteren. Dat ik het voel als mijn lichaam in de weerstand komt. Dat ik ook positieve grenzen voor mezelf kan stellen, door te bedenken wat ik dan wél graag wil. Dat ik weet dat ergens last van hebben geen vereiste is om het niet te doen. Ja, ik ben mensen kwijtgeraakt doordat ik ‘ineens’ veranderde in iemand die wel grenzen had, maar ik ben heel blij dat ik nu authentiek en autonoom ben.

En dan nog even dit…
• “nee” is een prima antwoord, je bent niet verplicht om een heel scala aan redenen op te dreunen
• je bent géén slecht mens als je grenzen aangeeft of ‘nee’ zegt
• je bent niet verantwoordelijk voor andermans geluk
• je hoeft anderen niet te redden
• je mag áltijd op dingen terugkomen
• dat iemand anders jouw grens stom vindt, wil niet zeggen dat je grens fout of raar is
• je gevoelens en je grenzen mogen er zijn
• je bent goed genoeg